24 Haziran 2018 tarihinde Türkiye 27. Dönem Milletvekili ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri için sandığa gitti. Detaylı verilerin analizi içinbir araya gelen mühendis, tasarımcı ve araştırmacıların yan yana geldiği cilekagaci.com adlı site, akademik açıdan kabul görmüş olan “ekoljik çıkarım” yöntemi ile oy geçişlerini detaylı bir şekilde inceledi. raporun aslına aşağıda linki[1] verilen bölümden inceleyebilirsiniz.
Raporu yazanların açıklaması üzerine verilerin henüz kesin olmayan sonuçlar üzerinden NTV’den alındığını ve seçimlerde usulsüzlük olmadığını var sayarak ortaya çıkarıldığını belirtmemiz başta gelecek itirazların bir nebze önüne geçebilir.
Raporun en çarpıcı sonuçlarından birisi, 2018 seçimleri özellikle milliyetçi ve muhafazakar tabanda ciddi kaymaların yaşandığı bir seçim olması ve buna rağmen Cumhur ittifakının seçimi kazanması.
Verilerin ışığında öne çıkan bir başka veri ise HDP’nin güçlü olduğu yerlerde katılımın düşmesi raporda bu durum “ülkenin çoğu yerinde seçime katılım arttı ve 2018 seçimleri belki de son 30 yılın en yüksek katılım oranı ile rekor kırdı. Buna karşın, Güneydoğu Anadolu’da, özellikle HDP’nin etkili olduğu yerlerde katılım düştü. Bu farklılığın sebeplerini elimizdeki veriyle açıklayamıyoruz. İlk olarak akla seçim öncesi güvenlik sebebiyle birleştirilen ve aslında olmaları gereken yerden uzağa taşınan sandıklar gelse de, bu uygulamanın gerçekleşmediği bazı ilçelerde de benzer bir katılım düşüklüğü gözleniyor. Gelecekteki seçimlere duyulacak güvenin sarsılmaması için araştırmacıların bu konuya eğilmeleri gerektiğine inanıyoruz.” şeklinde açıklandı.
Raporun sonuçlarına bakarsak:
MHP seçmenlerinin üçte birini koruyabildi
“Kasım 2015 Seçimleri’nde MHP’ye oy veren seçmenin sadece üçte biri tekrar MHP’ye oy verdi. Yarısından çoğu ise 2018 seçimlerinde İyi Parti’yi destekledi. MHP’nin oy oranlarında 2015 Kasım’a göre bir düşme olmamasının sebebi ise 2015’te AK Parti’ye oy veren seçmenlerinin neredeyse %15’inin 2018’de MHP için oy kullanmış olması.”
“2018 seçimlerine odaklanıp seçmenlerin parti ve Cumhurbaşkanı tercihleri arasındaki ilişkiye baktığımızda iki nokta dikkatimizi çekiyor. Bunlardan ilki Recep Tayyip Erdoğan’ın hem AK Parti hem de MHP seçmeninin ezici bir çoğunluğunu konsolide ederek ilk turda seçimi kazanması. 2018’de MHP’ye oy verenlerin yarısından çoğunun Kasım 2015 seçiminde AK Parti’ye oy vermiş olması bu durumu yaratan en önemli faktörlerden biri. Diğer bir ifadeyle, 2018 Genel Seçimleri’nde MHP’ye oy veren seçmen kitlesi bir önceki seçimde AK Parti tabanı içerisinde yer almış ve muhtemelen Erdoğan’a yakın duran bir oy tercihi geçmişine sahip.”
AKP 2015’te oy aldığı seçmenlerin %80’inden tekrar oy aldı
Rapor, 2015’te AKP’ye oy veren seçmenlerinin neredeyse %15’inin 2018’de MHP için oy kullandığı belirtilirken, AKP seçmenlerinin %80’inden tekrar oy aldığını belirtiyor.
Recep Tayyip Erdoğan’ın kazanmasındaki en önemli faktör olarak AKP’den MHP’ye geçen seçmenin konsolide olması raporda da gözlemlenmiş durumda.
“2018 seçimlerine odaklanıp seçmenlerin parti ve Cumhurbaşkanı tercihleri arasındaki ilişkiye baktığımızda iki nokta dikkatimizi çekiyor. Bunlardan ilki Recep Tayyip Erdoğan’ın hem AK Parti hem de MHP seçmeninin ezici bir çoğunluğunu konsolide ederek ilk turda seçimi kazanması. 2018’de MHP’ye oy verenlerin yarısından çoğunun Kasım 2015 seçiminde AK Parti’ye oy vermiş olması bu durumu yaratan en önemli faktörlerden biri. Diğer bir ifadeyle, 2018 Genel Seçimleri’nde MHP’ye oy veren seçmen kitlesi bir önceki seçimde AK Parti tabanı içerisinde yer almış ve muhtemelen Erdoğan’a yakın duran bir oy tercihi geçmişine sahip.”
İyi Parti oylarının %25’inin CHP’den
“İyi Parti kendine MHP ve CHP’den katılan, özellikle kıyı Ege ve Batı Akdeniz’de yoğunlaşmış milliyetçi ve seküler bir taban yarattı. İyi Parti oylarının %25’inin CHP’den, %60’ının MHP’den geldiğini tahmin ediyoruz.”
“CHP’nin 2015’e göre azalan oyları da İyi Parti’ye geçiş yapan seçmenlerden kaynaklandı. Tahminlerimize göre, 2015’te CHP’ye oy veren her on seçmenden biri 2018’de İyi Parti’ye oy verdi. Bunun dışında CHP 2015’teki seçmen kitlesini büyük oranda korudu.”
“Aşağıda paylaştığımız haritaları da değerlendirdiğimizde İyi Parti’nin kendine Ege ve Marmara kıyılarında yaşayan milliyetçi ve seküler bir taban yarattığı sonucuna varıyoruz. Bu taban hem CHP’den hem MHP’den gelen seçmenlerden oluşuyor. Analiz sonuçlarına göre 2018’de İyi Parti’ye oy veren seçmenlerin yaklaşık %25’i 2015 Kasım’da CHP’ye, %60’ı da MHP’ye oy vermiş. İyi Parti oylarının geri kalanı da diğer partilere oy vermiş ya da daha önce oy kullanmayan seçmen kitlesinden geliyor.”
İnce tercih sebebi
Muharrem İnce hem İyi Parti hem de HDP tabanından oy olarak bir çok analist tarafından Bülent Ecevit’le kıyaslanacak bir performans sergiledi. Bu durum raporunda önemli sonuçlarından birisi.
“Muharrem İnce, CHP’li bir siyasi lider için tarihi sayılabilecek, en son karizmatik genel başkanı Bülent Ecevit’in gösterdiğine benzer bir seçim performansı ile hem HDP’li hem de İyi Parti’li seçmenlerden oy almayı başardı. Çıkarımlarımıza göre, HDP’ye oy veren her dört seçmenden biri ve İyi Parti’ye oy veren her üç seçmenden biri Cumhurbaşkanlığı Seçimi’nde İnce’yi tercih etti.”
“Selahattin Demirtaş ve Meral Akşener’in kendi partilerine nazaran daha düşük oy almalarının sebebinin seçmenlerin, belki de ikinci turda Erdoğan’a güçlü bir mesaj verme amacıyla ve umuduyla, İnce’yi desteklemeleri olduğunu tahmin ediyoruz. Çıkarımlarımıza göre Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde her dört HDP seçmeninden biri ve her üç İyi Parti seçmeninden biri Muharrem İnce’ye oy verdi.”
HDP, seçmen kitlesini en iyi koruyan parti
“Demirtaş Türkiye genelinde neredeyse her ilçede HDP’nin oy oranının altında kaldı. Bu gözlem, oy geçişi analizimizin ortaya koyduğu HDP’ye oy veren seçmenlerin dörtte birinin İnce’ye oy verdiği çıkarımıyla uyum içerisinde. Kasım 2015’te CHP’ye oy vermiş seçmenler arasından HDP’ye geçişin çok sınırlı olduğunu hatırlarsak ve İnce’nin Güneydoğu’da dahi CHP’nin üstünde oy aldığını göz önünde bulundurursak, HDP’nin hem batıdaki hem de Güneydoğu’daki seçmenleri arasında İnce’ye destek veren ciddi bir kesim olduğu sonucuna varıyoruz.
HDP’nin 2015 Kasım’da Türkiye genelinde gösterdiği oy artışlarını bu seçimde muhafaza etmesi ve geliştirmesi dikkat çeken başka bir bulgu. Örneğin HDP’nin %10 ve üzerinde oy aldığı ilçe sayısı 2015 Kasım seçimlerinden bugüne 192’den 230’a çıktı. HDP’nin tabanının coğrafi olarak genişlediğini gösteren başka bir bulgu HDP’nin oy deposu sayılabilecek, partinin en çok sayıda oy aldığı ilçelerin toplam oyları arasındaki payının azalması. 2015’te HDP’nin en çok sayıda oy aldığı 20 ilçe toplam oylarının %28,2’ine kaynaklık ederken, bu oran 2018’de %26,2’ye düştü. Bu düşüşü HDP tabanının coğrafi olarak genişlemesiyle olumlu bir açıdan yorumlayabilsek de, düşüş miktarının sadece %2 olması olası bir taban genişlemesinin sınırlı olduğunu hatırlatıyor.”
[1] – http://cilekagaci.com/2018/06/30/haziran-2018-secim-analizi-ve-oy-gecisleri/
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
