İran’da ahlak polislerinin gözaltına almasının ardından hayatını kaybeden 22 yaşındaki Kürt kadın Mehse Emini’nin ölümünün ardından protestolar çok sayıda kentte devam ediyor. İran devlet medyasına göre eylemler 15 kente yayılmış durumda.
KÜRDİSTAN EYALETİNDE HAYAT DURDU
İran’ın Kürdistan eyaletinde Ewdanan, Malekşahi, Kirmanşan, Ruansar, Ciwanro, Paveh, Kamyaran, Sana şehirlerinde güvenlik güçlerinin tehditlerine rağmen esnaf kepenk kapattı.
Dewlan, Qurva, Meriwan, Saqiz, Bane, Divandere, Bijar, Piranşar, Sine, Mahabad, Bokan, Tikab, Urmiye, Şino ve Kotol’da halk genel greve tamamen uydu.
Hengaw İnsan Hakları Örgütü’nün edindiği bilgilere göre, Divandere, Saqiz, Bana, Meriwan, Sana, Kamyaran, Dewlan, Qurva, Tikab, Mahabad, Sine, Maku ve Bokan’da toplam 14 şehirde halk sokaklara çıktı.
GÖSTERİLERDE ÖLEN EYLEMCİ SAYISI 7’YE YÜKSELDİ
Hengaw İnsan Hakları Örgütü’nün açıklamasına göre dün 16 yaşındaki Zekeriya Khayal Piransar’da, 23 yaşındaki Farjad Darwishi isimli genç ise Urmiye’deki gösterilerde İran güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu hayatını kaybetti. Yüzlerce kişi ise eylemlerde yaralandı.
Diğer yandan Divandere’deki ilk günkü gösterilerde yaralanan Fuad Qadimi isimli gösterici de 21 Eylül’de yaşamını yitirdi.
Hengaw’a göre, son üç gün içinde İran güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu Dewlan, Divandere, Saqiz, Urmiye ve Piranşar’daki gösterilerde en az 7 Kürt gösterici hayatını kaybetti.
Daha önce 5 göstericinin hayatını kaybettiği açıklanmış sonra bu sayı 4’e düşürülmüştü. Son açıklanan ölümlerle birlikte can kaybı 7’ye yükseldi.
Ülkenin güneyindeki Şiraz kentindeki eylemler sırasında da bir polis memurunun öldürüldüğü açıklandı.
TAHRAN’DA EYLEMLER DEVAM EDİYOR
Başkent Tahran’da ise Hafız Köprüsü ve Veliasr Caddesi çevresinde gece geç saatlere kadar devam eden gösteriler öğle saatlerinde yeniden başladı.
Göstericiler sokaklardan çıkıp Tahran yönetimine karşı sloganlar atarken güvenlik güçleri de göstericilere müdahalede bulunuyor.
Güvenlik güçlerinin bölgede bulunan meydan ve kavşaklarda birçok araç ve motosikletli ekiple önlem aldığı, itfaiye araçlarının da olası yangın durumlarına karşı hazır beklediği görüldü.
Şehir merkezindeki gösterilerin yanı sıra Tahran ve El Zahra Üniversitelerinde de protestoların başladığına dair haberler medyaya yansıdı.
Tahran Valisi Muhsin Mensuri, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Tahran’daki olaylarda bazı büyükelçiliklerin ve dış istihbarat servislerin izleri açıkça görülmektedir. Tahran’da 3 yabancı ülke vatandaşı gözaltına alındı.” açıklamasında bulundu.
‘DİKTATÖRE ÖLÜM’ SLOGANLARI
Sosyal medyada yayınlanan videolarda çok sayıda kadının başörtüsünü çıkardığı, bazılarının yaktığı ve İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney aleyhine sloganlar attığı görüldü.
Kirman kent merkezindeki Azadi meydanında bir kadın başörtüsünü çıkarıp saçını kesti. Bu sırada kalabalaık “Diktatöre ölüm” sloganları attı.
Mazenderan eyaletindeki Sari kentinde ise kadınlar başörtülerini ateşe verdi.
Sari’deki eylemciler dini lider Ayetullah Ali Hamaney ve eski dini lider Ruhullah Humeyni’nin bir belediye binasında asılı resimlerini de indirdi.
Horasan eyaletindeki Meşhed’de ise polis aracının tepesine çıkan bir kadın “İslam Cumhuriyeti istemiyoruz” diye bağırdı. Eylemciler polis aracını da ateşe verdi.
Gülistan eyaletindeki Gürgan şehrinde de farklı yaşlardan kadınlar Emini’nin ölümünü protesto amacıyla baş örtülerini yakarken görüntülendi.
NE OLMUŞTU?
Mehse Emini, 13 Eylül’de İran’ın başkenti Tahran’da, ahlak polisleri tarafından gözaltına alındı.
Ailesi ile birlikte otomobilde bulunan kadının, baş örtüsünü istenildiği gibi takmadığı iddia edildi.
Gözaltında işkenceye uğradığı ve kafasına vurulduğu iddiaları olan kadın 3 gün komada kaldı ve geçen hafta cuma günü hayatını kaybetti.
Birleşmiş Milletler, olayı kınadı, bağımsız soruşturma yürütülmesi çağrısı yaptı.
İranlı yetkililer ise işkence iddialarını reddederek kadının doğal yollarla öldüğünü öne sürdü.
Kadınlar İstanbul’da Mehse Emini için İran Başkonsolosluğu önünde toplandı
İstanbul’da kadınlar İran Başkonsolosluğu önünde toplanarak Mehse Emini’nin ahlak polisi tarafından katledilmesine tepki gösterdi, ‘Mahsa Amini’nin katili Molla rejimidir’ dedi.
21.09.2022 – 15:09 Güncelleme: 21.09.2022 – 15:09
Geçtiğimiz günlerde İran’nın başkenti Tahran’da ahlak polisi tarafından giyinme şekli gerekçe gösterilerek gözaltına alınan 22 yaşındaki Mehse Emini ahlak polisi tarafından saldırıya uğrayınca komaya girmişti. Emini’nin hayatını kaybettiği öğrenildikten sonra Tahran’da halk sokağa çıktı.
Dünya genelinde kadınlar da Emini’nin öldürülmesine tepki gösteriyor. Türkiye’de ise İstanbul’da yapılma istenen yürüyüşe polis izin vermezken, kadınlar ve kadın örgütleri diğer şehirlerde tepkilerini dile getirdi.
Bugün de kadınlar İstanbul’da İran Başkonsolosluğu önünde toplanarak tepki gösterdi. Kadınlar Birlikte Güçlü’nün çağrısıyla biraraya gelen kadınlar “Mahsa Amini’nin katili Molla rejimidir” dedi.
“Jin, jiyan, azadi” ve Farsça “Diktatöre ölüm”, “Top, tank, mermi/ Molla rejimi gitmeli” sloganlarının atıldığı eylemde, “Türkiye’den İranlı kadınların sesini yükseltiyoruz. Mahsa Amini’nin katili İran Molla rejimidir. Mahsa’nın katili erkek egemen sistemdir. Mahsa’nın ve İranlı kadınların mücadelesi hepimizin mücadelesidir. Mahsa için, özgürlüğümüz için, hayatlarımız için isyan!
Günlerdir İran sokakları yanıyor. Günlerdir dünyanın her yerinde biz kadınların içi yanıyor, öfkesi, isyanı büyüyor. Bir kadın daha ona dayatılan sınırları reddettiği için devlet şiddeti ile öldürüldü! Masha Amini için İran’da Türkiye’de ve tüm dünyada, isyandayız!” denildi.
“22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Amini, İran’da Molla rejimi tarafından yönetilen ve ‘Ahlak Polisi’ diye bilinen irşad devriyeleri tarafından başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle işkenceyle tutuklandı. Polis karakoluna götürülen Mahsa, aynı gece hastaneye kaldırıldı ve oradan da ölüm haberi geldi. Amini’nin başına aldığı darp nedeniyle beyin kanaması geçirmesi sonucu yaşamını yitirdiği kesinleşti. Yani polis tarafından katledildi Mahsa Amini” denilen açıklama şöyle devam etti:
“Dünyanın her yerinde erkek egemen sisteme ve devlet şiddetine karşı mücadele eden kadınlar, Mahsa Amini’nin katledilmesine karşı başta İran olmak üzere sokaklara döküldü. Faşist İran rejimini ve kadınların yaşam tarzlarına müdahale eden ahlak polisi gibi kurumları protesto eden gösteriler, yürüyüşler yapılıyor. Kadınlar toplu halde başörtülerini çıkararak, ateşe vererek mücadelelerini yeni bir boyuta taşıyor. İran rejimi ise Kürt halkının yoğun yaşadığı bölgeler başta olmak üzere halkın üzerine ateş açmaya, saldırmaya devam ediyor.
Mahsa’nın katledilmesi İran’da 43 yıldır süren dinci ve kadın düşmanı politikaların sonucudur. İran’da 1979’dan bu yana kadınlara başörtüsü dayatılıyor. Sokaklarda irşad devriyeleri adeta cadı avına çıkıyor. Kadınlar tutuklanıyor. LGBTİ+ların cinsel, duygusal, romantik ilişkilenmeleri suç sayılıyor. Geçtiğimiz günlerde LGBTİ+ aktivisti olan Zahra Seddighi ve Elham Choobdar ‘yeryüzünde fitne çıkarma’ iddiasıyla idama mahkum edildi.
İran uzağımızda değil. Yanı başımızda. İran uzağımızda değil. Bu topraklarda LGBTİ+ların varlığına karşı düşmanlık geçen hafta sonu devlet desteğiyle sokağa döküldü. Valilik izniyle, RTÜK’ün reklam desteğiyle İslamcı gerici bir güruh ve kendilerine cumhuriyetçi diyen bir başka ırkçı grup bir arada nefret söylemleriyle yürüyüş yaptı. Bu ülkede hakkını aramaya çalışanlara sokaklar yasak, bir kişi daha eksilmemek için meydanlara çıkan kadınlara karşı polis şiddeti, işkence ve taciz var. Ama şeriat propagandası, ırkçılık, nefret söylemi devletin izniyle büyütülüyor. İran çok uzağımızda değil.
Tarikatlar talep ediyor, İstanbul sözleşmesi feshediliyor. Bir grup erkek kendini mağdur baba ilan ediyor nafaka hakkımız gasp edilmeye çalışılıyor. Aktroller hedef gösteriyor, konserler yasaklanıyor, sanatçılar, gazeteciler tutuklanıyor. Kadınların sadece aile olduğunda, o şiddet dolu ailelerin içine hapsolduğunda var sayıldığı, LGBTİ+ların varlığının yok sayıldığı bir dayatmanın, bir faşizmin altında her şeye rağmen yaşıyoruz, direniyoruz. İran uzağımızda değil. Bu ülkede hukuk toplumun belirli kesimlerine karşı, kadınlara karşı, LGBTİ+lara karşı… düşman hukukuyla işliyor.
Yıllardan beri İranlı kadınlar, başörtüsü dayatması başta olmak üzere, ‘şeriat kuralları’ adı altında yaşamlarına müdahale eden erkek egemenliğine karşı mücadele ediyor. Zorunlu başörtüsüne karşı mücadele, kadınların bir bütün olarak patriyarkal ve kadın düşmanı rejime karşı mücadelesinin sembolü olmuş durumda. Geçtiğimiz yıllarda dünyaya yayılan “beyaz çarşambalar” bugün bireysel eylemler olmaktan çıkıp kolektifleşiyor. Bugün İran sokaklarından aşina olduğumuz bir ses yükseliyor: ‘Jin, Jiyan, Azadi’
Bizler de Türkiye’den İranlı kadınların sesini yükseltiyoruz. Mahsa Amini’nin katili İran Molla rejimidir. Mahsa’nın katili erkek egemen sistemdir. Mahsa’nın ve İranlı kadınların mücadelesi hepimizin mücadelesidir.
İran’da Türkiye’de ve tüm dünyada… Mahsa için, özgürlüğümüz için, hayatlarımız için isyan!”
Mehsa Emini’nin öldürülmesi İzmir’de protesto edildi
Cumhuriyet Meydanı’nda toplanan kadınlar ‘Yaşasın kadın dayanışması’ diyerek İranlı kadınlara desteklerini dile getirdi.
İzmir’de yaşayan İranlı kadınlar Cumhuriyet Meydanı’nda Mehsa Emini’nin öldürülmesini protesto etmek amacıyla basın açıklaması düzenledi. Çeşitli kadın örgütlerinin yanıı sıra HDP milletvekili Musa Piroğlu ve HDP İzmir il yöneticilerinin de destek verdiği açıklamada İran’daki kadınların maruz kaldığı baskılar dile getirildi. HDP’li Musa Piroğlu ise yaptığı konuşmada şunları dile getirdi:
“Mehsa Emini’ye İran’da yapılan saldırının Ezidi kadınlarını köle pazarlarında satan IŞİD çetelerinden bir farkı yoktur. Mahsa Amani’ye saldıranların Saraçhane’de düşmanlık naraları atanlardan bir farkı yoktur. Mehsa’yı İran devleti katletti ama Türkiye’de devletin desteklediği erkek zihniyet kadınları her gün katlediyor. Kadın katilleri sokakta gezerken ona karşı çıkanlar doğrudan devletin zor aygıtlarıyla karşı karşıya kalıyor”
Açıklamanın ardından meydana karanfil bırakan kadınların, Mehsa Emini’yi anmak için mum yakması üzerine polisle gerginlik yaşandı. Mumların polis tarafından kaldırılması, kadınlar tarafından sloganlarla protesto edildi.
Kaynak: Artı Gerçek
